هدف از طرح درس نویسی
تعریف: طرح درس سندی است که اجزای مختلف فرآیند آموزشیِ فعال برای مشارکت دانشآموز به منظور دستیابی به اهداف آموزشی را ترسیم میکند. طرح درس ساختاری سازمانیافته برای تدریس و نقشهای کلی برای هدایت فعالیتهای آموزشی است و در آن مفاهیم، اهداف، فرصتهای آموزشی و روشهای ارزیابی یک درسِ مشخص، بیان می شود. در یک طرح درس مجموعه فعالیتهایی که معلم از پیش برای رسیدن به یک یا چند هدف آموزشی ویژه تدارك می بیند، پیشبینی و تنظیم شده است و معلم با کمک طرح درس میتواند فعالیتهای ضروری آموزشی را به ترتیب و در مراحل و زمانهای مشخص و به شیوهای منطقی پیش ببرد. طرح درس؛ سند ترسیم »اهداف قصد شده« برای هدایت فعالیتهای آموزشی می باشد.
طرح درس برای پاسخگویی به دو نیاز بنیادین در سیستم آموزشی مدرسه، طراحی شده است :
۱ . نیاز هدفگذاری و برنامهریزی: طرح درس با ارائه ی جدول روند نمای اهداف و تعهدنامه های آموزشی، امکان تعیین اهداف و تدوین برنامه های سالانه را برای مدیران و مشاوران مدارس، فراهم می کنند، از سوی دیگر، معلمان نیز می توانند با بررسی نتایج به دست آمده در ارزشیابیها و آزمونهای مختلف توسط دانش آموزان، میزان موفقیت تدریس دانش آموزان را در دستیابی به اهداف تعیین شده بسنجند و به محک ارزشیابی گذارند؛
۲ .نیاز کنترلی و نظارتی: که میتواند از جانب مدیر و مشاور و برای آگاهی از روند تدریس کلاسی معلم صورت گیرد و پاسخی بر این پرسش همیشگی مدیر و مشاور باشد که در کلاسهای مدرسه چه میگذرد؟« همچنین، طرح درس می تواند در قالب ابزاری مناسب به کمک معلم آید و با فراهم آوردن امکان خودکنترلی و نظارت بر عملکرد آموزشی دانش آموزان، به صورت مستمر در بهبود کار معلم نقش بازی کند.
اهمیت طرح درس در فرآیند آموزش بسیار زیاد است، زیرا به معلم کمک میکند تا برنامهریزی دقیق و هدفمندی برای تدریس خود داشته باشد. طرح درس به‌عنوان نقشهای برای هدایت کلاس عمل میکند و به معلم امکان می‌دهد که با آمادگی کامل به کلاس وارد شود، مطالب را به‌صورت منظم ارائه دهد و از زمان بهینه استفاده کند. با داشتن طرح درس، معلم میتواند مطمئن باشد که تمام اهداف آموزشی تعیین‌شده در طول سال تحصیلی محقق خواهد شد.
از سوی طرح درس منجر به ایجاد انسجام در تدریس و جلوگیری از سردرگمی معلم و دانش‌آموزان می‌شود. این برنامهریزی دقیق به معلم کمک میکند که تدریس خود را بهتر کنترل کرده و به نیازهای دانش‌آموزان پاسخ دهد. همچنین، طرح درس به دانش‌آموزان کمک میکند تا از روند یادگیری خود آگاه شوند و مطالب را به‌صورت منظم و پیوسته دریافت کنند.
اهداف درس
اهداف درس، آنچه دانش آموزان پس از اتمام درس قادر به انجام آن خواهند بود را به شکل فهرست وار بیان میکند. اهداف به شما این امکان را می‌دهد که بفهمید، آیا درس شما به طور مؤثر مفاهیم و مهارت‌های جدیدی را به دانش آموزان آموزش داده است یا خیر؟! مشخص کردن نکاتی خاص برای یک درس ممکن است بسیار دشوار به نظر برسد، اما می‌توانید فرآیند را به چند مرحله تقسیم کنید. ابتدا، بهتر است اهداف درس خود را به عنوان اهداف کلاس و دانش آموزان خود در نظر بگیرید.
یکی از محبوب‌ترین استراتژی‌های هدفگذاری، معیارهای «SMART» است!
S= Specific, M=Measurable, A=Attainable,
R=Relevant, T=Time-based
در زمینه برنامه ریزی درسی، می توانید از معیارهای SMART برای تعیین اهداف درس خود استفاده کنید:
• آیا هدف مشخص است؟
• آیا هدف قابل اندازه گیری است؟
• آیا هدف برای همه دانش آموزان قابل دستیابی است؟
• آیا هدف به کلاس و دانش آموزان شما مرتبط است؟
• آیا هدف برای همسویی با برنامه درسی شما مبتنی بر زمان است؟ برای هر هدف، نکته مهم این است که با عملی شروع کنید که مربوط به کارهایی است که دانش‌آموزان باید بتوانند بعد از درس انجام دهند. بسته به موضوعی که تدریس می کنید و سطح دانش دانش آموزان شما، این اقدامات و کارها متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال، هنگام آموزش مفاهیم جدید، ممکن است کارهایی مانند تعریف، شناسایی، توضیح و تعیین را تعریف کنید. در عین حال، اگر درس شما شامل کارهای پیشرفته تری باشد، اهداف ممکن است شامل اقداماتی مانند ایجاد، استفاده، انجام یا اندازه گیری باشد.
